Daltonizm – co to jest, przyczyny i leczenie

Daltonistą jest osoba, która nie rozróżnia kolorów. Ta wada wzroku skutecznie utrudnia nie tylko codzienne funkcjonowanie, ale też ogranicza możliwości zatrudnienia w wielu branżach. Przekonaj się, czy na daltonizm narażeni są jedynie mężczyźni, czym dokładnie jest daltonizm, jak widzi wtedy taka osoba i czy tę wadę można wyleczyć.

Daltonizm – co to?

Daltonizm jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, wrodzoną. Cechuje się przede wszystkim tym, że oko nie jest w stanie rozpoznać niektórych barw. Występuje wtedy zaburzona percepcja barw. Zazwyczaj główną przyczyną takiego stanu jest niewłaściwa budowa siatkówki, a dokładniej brak jednego z fotoreceptorów. Przez to też utrudnione staje się rozpoznawanie kolorów takich jak:

• zielony,
• niebieski,
• czerwony,
• pomarańczowy,
• żółty.

Dziedziczenie daltonizmu to fakt i właśnie z tego powodu ok. 3% osób już od urodzenia boryka się z tą wadą wzroku.

Daltonizm u kobiet

Najczęściej daltonizm dotyka mężczyzn, ale nie brakuje też przypadków występowania tej wady u kobiet. Daltonizm kobiecy wrodzony jest znacznie rzadszy, głównie dlatego, że mężczyźni posiadają tylko jeden chromosom X, a kobiety dwa, przez co ryzyko wystąpienia takiej wady wzroku jest mniejsze.

Jednak nie oznacza to, że daltonizm kobiecy nie istnieje. Znacznie częściej może być on nabyty. Otóż panie są narażone na pojawienie się tej wady wzroku z powodu wystąpienia innych chorób, takich jak np. zaćma, jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, starzenie się narządu wzroku, przyjmowanie leków psychoaktywnych czy z powodu różnych urazów oka.

Jak widzi daltonista?

Skoro wiesz już, na czym polega daltonizm. To teraz warto przybliżyć, jak daltonista widzi kolory. Wielu daltonistów widzi świat w szarościach. Jednak nie zawsze tak jest. Dużo zależy od rodzaju tej wady wzroku, a dokładnie od tego, jakie nieprawidłowości zachodzą w obrębie czopków. W niektórych przypadkach kolory po prostu nie są zbyt ostre lub jedynie takie barwy jak niebieski bądź zielony nie są widoczne.
Zrozumienie tego, jak widzą daltoniści, jest bardzo ważne, aby zdawać sobie sprawę, że zatrudnienie osoby z taką wadą nie musi być zagrożeniem dla niej czy dla firmy.

Test na daltonizm

Jeśli tylko zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy, które mogłyby wskazywać na daltonizm, to koniecznie udaj się do okulisty, aby wykonał on test na rozpoznawanie kolorów. Specjalista będzie miał wtedy w gabinecie specjalne tablice pseudoizochromatyczne. Przedstawiają one nadrukowane koła, składające się z kolorowych plamek. W środku koła zostały ułożone cyfry z plamek w innym kolorze.

Test dla daltonistów polega tutaj na tym, aby pacjent odczytał te cyfry. W przypadku wystąpienia daltonizmu to zadanie może okazać się bardzo trudne, gdyż taka osoba nie będzie w stanie odróżnić kolorów tła od tych, które tworzą cyfrę. Te tablice są na tyle skuteczne, że bez problemu można dzięki nim przeprowadzić nawet test na daltonizm dla dzieci. Najważniejsze jest to, aby potrafiły już odróżniać cyfry.
Taki test na widzenie barw wykonywany jest także każdemu kandydatowi na kierowcę.

Jak jeszcze można zbadać daltonizm?

Inny test dla daltonisty wykonuje się przy pomocy żetonów. Zadaniem pacjenta jest wtedy pogrupowanie żetonów pod względem kolorystycznym.
Tego typu testy na daltonizm są naprawdę łatwe i pomocne, gdyż można je przeprowadzić nawet w zaciszu domowym. W razie niepokojących wyników należy koniecznie udać się do okulisty, aby potwierdził swoje przypuszczenia.

Daltonizm – rodzaje

Obecnie możemy wyróżnić następujące rodzaje daltonizmu:

• Monochronatyzm – to całkowita niezdolność do odróżniania kolorów (ślepota barw). Ta bardzo poważna wada jest związana z brakiem lub uszkodzeniem czopków, znajdujących się w siatkówce. Co widzi daltonista w takim przypadku? Jego świat wygląda jak w czarno-białym filmie. Monochromatyczne barwy to nie wszystkie problemy ze wzrokiem, jakie towarzyszą temu rodzajowi daltonizmu. Bardzo często osoby z taką wadą borykają się także z obniżoną ostrością widzenia i mają problem z przystosowaniem oczu do większej ilości światła.
• Trichromatyzm – wynika z różnej czułości poszczególnych czopków. Przez to dana osoba widzi kolory, ale w mniejszej ostrości, co wpływa też na ich modyfikację. Nazywany daltonizmem częściowym czy niedowidzeniem barw.
• Dichromatyzm – przez brak odpowiedniego fotoreceptora dochodzi do powstania tej wady wzroku. Cechuje się ona nieodróżnianiem koloru zielonego (deuteranopia), koloru czerwonego (protanopia) oraz koloru niebieskiego (tritanopia).

Daltonizm – przyczyny

Jak już wcześniej podkreśliliśmy, są różne przyczyny daltonizmu. Najczęściej występuje daltonizm wrodzony, który jest uwarunkowany genetycznie.
Inną odmianą jest też daltonizm nabyty, który może wystąpić z powodu:

• spożywania alkoholu i palenia tytoniu,
• bardzo dużego zmęczenia oczu,
• nieprawidłowego działania leków, np. środków antykoncepcyjnych czy psychoaktywnych,
• chorób siatkówki,
• pogorszenia widzenia kolorów, które rozwija się wraz z wiekiem itd.

Daltonizm – objawy

Objawy daltonizmu bywają różne w zależności od jego rodzaju. Nieprawidłowe widzenie barw i nierozróżnianie kolorów to bardzo częste przypadłości. Daltoniści zdają sobie sprawę z tego, że pozostałe osoby widzą świat w innych barwach. Czasem zdarza się tak, że objawy daltonizmu to nieodróżnianie niebieskiego, zielonego czy czerwonego koloru, a innym razem problem jest na tyle duży, że od urodzenia daltonista widzi świat w odcieniach szarości. Także daltonizm u dzieci jest sporym problemem, gdyż maluch nie potrafi nawet nazwać kolorów, więc i samo stwierdzenie zaburzenia widzenia barw staje się utrudnione.

Daltonizm – leczenie

Nadal leczenie daltonizmu jest bardzo trudne. W przypadku daltonizmu genetycznego nie ma możliwości, aby pozbyć się tej przypadłości. Inaczej wygląda w przypadku daltonizmu nabytego. Tam kluczowe jest to, aby określić, co było przyczyną daltonizmu. Jeśli na przykład do pojawienia się daltonizmu doprowadziła zaćma, to sposobem leczenia mógłby być zabieg operacyjny.

Okulary dla daltonisty

W niektórych przypadkach daltonista może zastosować korekcję wzroku. Obecnie istnieją soczewki i okulary dla daltonistów. Mają one sprawić, aby oczy wywołały bodziec, który pomoże w odróżnieniu kolorów. Taka korekcja jest możliwa, kiedy pacjent ma problem z częściowym daltonizmem. Do wyboru są wtedy nie tylko okulary na daltonizm, ale też specjalne soczewki dla daltonistów.

Jeśli wada nie jest aż tak rozwinięta to dzięki dopasowaniu odpowiednich modeli, można w nawet całkowicie wyeliminować daltonizm. Okulary czy soczewki stają się zatem szansą, z której koniecznie warto skorzystać. To bardzo ważne podczas pracy, prowadzenia samochodu czy codziennego funkcjonowania, aby mieć okulary dla daltonistów. Cena, jaką trzeba za nie zapłacić to ok. 1500 zł.

Teraz już wiesz, kto to daltonista, czym jest test na daltonistę i jak wygląda leczenie tego zaburzenia wzroku i co widzi daltonista. Dlatego nie czekaj i jak najszybciej skontaktuj się z okulistą, gdy zauważysz u siebie lub dziecka objawy daltonizmu.